W jednym z ostatnich orzeczeń Sąd Najwyższy rozstrzygnął o braku związku między korzyściami uzyskiwanymi przez wydawcę z tytułu reklam zamieszczonych w treści czasopisma, a wysokością wynagrodzenia należnego twórcom i artystom wykonawcom reprodukowanego utworu.

(wyrok SN z 24 lipca 2020 r. sygn. akt I CSK 631/18)

Przepis art. 70 ust. 2 (1) pkt. 4 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1231 z późn. zm. dalej: pr. aut.) przewiduje, że współtwórcom oraz artystom wykonawcom utworu audiowizualnego należy się stosowne wynagrodzenie z tytułu reprodukowania utworu na egzemplarzu przeznaczonym do użytku osobistego.

Pojęcie stosownego wynagrodzenia, będące pojęcie nieostrym, wymaga interpretacji w kontekście każdorazowo zaistniałego stanu faktycznego. W ww. wyroku Sąd Najwyższy dokonał dogłębnej analizy tego przepisu poruszając kwestię definicji stosownego wynagrodzenia w kontekście wpływów pośrednich uzyskiwanych przez korzystającego.

Poniżej krótki zarys stanu faktycznego zaistniałego w wyżej wskazanej sprawie.

Wydawca czasopisma współpracował z podmiotem, który zajmował się nabywaniem licencji do korzystania z utworów audiowizualnych oraz zwielokrotnianiem egzemplarzy tych utworów, które następnie przekazywał wydawcy. Wydawca otrzymane na płytach DVD egzemplarze dołączał do kolejnych wydań swojego czasopisma, w efekcie czego jedna z organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, reprezentująca współtwórców oraz aktorów wykonawców zwielokrotnionych utworów, zażądała zapłaty dodatkowego wynagrodzenia na podstawie art. 70 ust. 2 (1) pkt. 4 pr. aut.

Strona domagająca się zapłaty twierdziła, że dodanie egzemplarza utworu audiowizualnego do wydania czasopisma zwiększy jego popularność, a tym samym ilość sprzedanych sztuk, co z kolei przełoży się na zwiększenie zysku wydawcy w jego stosunkach z reklamodawcami. Organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi stała na stanowisku, że tak uzyskane przez wydawcę dochody są bezpośrednio związane z korzystaniem z utworu audiowizualnego, w związku z czym powinny być one uwzględnione podczas wyliczania stosownego wynagrodzenia.

Sąd Najwyższy stanowczo sprzeciwił się takiemu stanowisku, wnioski organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi uznał za zbyt daleko idące. Następnie wskazał, że korzyści uzyskane przez wydawcę z tytułu reklam mają charakter korzyści pośrednich względem faktu reprodukowania utworu. Następnie stwierdził, że ich związek z wykorzystywaniem utworu jest niemierzalny, niezdolny do oddzielenia od innych czynników, które miały lub mogły mieć wpływ na rozmiary uzyskanych korzyści.  Co istotne, w ww. wyroku zasygnalizowane zostało, że uwzględnianie dochodów z reklam do podstawy obliczenia wynagrodzenia byłoby możliwe, gdyby reklamy zamieszczone zostały na nośniku razem z zwielokrotnionym utworem.

Zatem, zdaniem Sądu Najwyższego, w podstawie obliczenia stosownego wynagrodzenia można uwzględnić zyski z reklam zamieszczonych na nośniku DVD, o ile na tym samym nośniku znajduje się reprodukowany utwór, ale już nie zyski z reklam zamieszczonych w treści czasopisma, do którego płyta DVD stanowi dodatek.

Na zakończenie kilka wniosków płynących z wyroku Sądu Najwyższego: z dnia 24 lipca 2020r. sygn. akt I CSK 631/18:

• Podstawą wyliczenia stosownego wynagrodzenia z art. 70 ust. 2 (1) 4 pr. aut. są egzemplarze zbyte użytkownikom końcowym, a nie ogół egzemplarzy zwielokrotnionych;
• Pojęcie stosownego wynagrodzenia należy interpretować zawężająco;
• Reklamy zamieszczone w treści czasopisma nie mają wpływu na wysokość wynagrodzenia z tytułu reprodukowania utworu audiowizualnego;
• Reklamy zamieszczone na tym samym nośniku co reprodukowany utwór audiowizualny mogą mieć wpływ na wysokość należnego wynagrodzenia;
• Pośrednie korzyści, których związek z korzystaniem z utworu jest niemierzalny, niepewny, pośredni, trudny do udowodnienia i których nie da się oddzielić od innych czynników mających wpływ na przychód korzystającego, nie powinny być brane pod uwagę podczas ustalania wysokości stosownego wynagrodzenia.