Projekt Rozporządzenia UE – akt w sprawie sztucznej inteligencji (AI ACT)

W uzasadnieniu projektu AI ACT wskazano, że głównym celem dokumentu jest zapewnienie bezpiecznego rozwoju sztucznej inteligencji oraz zminimalizowanie ryzyka wystąpienia nadużyć przy rozwijaniu i wykorzystywaniu technologii AI.

Rozporządzenie wprowadza m.in:

1. wymogi regulacyjne dotyczące wprowadzania do obrotu, oddawania do użytku oraz wykorzystywania systemów sztucznej inteligencji (wprowadzając jednocześnie klasyfikację ryzyka stwarzanego przez AI);

W zależności od kategorii ryzyka systemy sztucznej inteligencji podzielono na poniższe kategorie:

• o niedopuszczalnym ryzyku – nie mogą zostać wprowadzane do obrotu, jeśli wchodzą w zakres zakazanych praktyk (tj. działań uznanych za niedopuszczalne ze względu na ich sprzeczność z wartościami Unii – o których mowa poniżej);
• o wysokim ryzyku – sprecyzowane w załączniku 3 do rozporządzenia, są dozwolone przy spełnieniu dodatkowych wymogów jak np. obowiązek informowania użytkowników o tym, że mają do czynienia z systemem sztucznej inteligencji;
• o niskim/minimalnym ryzyku – są w dozwolone bez dodatkowych ograniczeń

2. zakazy dotyczące określonych praktyk w zakresie sztucznej inteligencji;

W szczególności zakazane są praktyki zmierzające do:

• manipulowania ludźmi czy do wykorzystywania dowolnych słabości określonej grupy osób, w szczególności, gdy mogą szkodzić fizycznie lub psychicznie;
• punktowej oceny zachowań społecznych (tj. takiej oceny lub klasyfikacji wiarygodności osób fizycznych, która może zmierzać do krzywdzącego lub niekorzystnego traktowania niektórych osób w nieuzasadniony sposób);
• zdalnej identyfikacji biometrycznej w czasie rzeczywistym w przestrzeni publicznej do celów egzekwowania prawa.

3. przepisy będące wyrazem zasady przejrzystości;

• W określonych sytuacjach (np. w przypadku technologii deep fake, która umożliwia tworzenie łudząco realistycznych filmów stwarzających możliwość manipulacji), przepisy gwarantują użytkownikom i osobom dotkniętym przez systemy sztucznej inteligencji, że zostaną oni poinformowani o tym, że mają do czynienia ze sztuczną inteligencją;

4. definicję systemów sztucznej inteligencji;

• W uzasadnieniu projektu podkreśla się, że jednym z jego celów była próba stworzenia definicji systemów sztucznej inteligencji, która będzie neutralna pod względem technologicznym i nie będzie ulegała dezaktualizacji.
• Zgodnie z art. 3 pkt 1 – „system sztucznej inteligencji” – oznacza oprogramowanie opracowane przy użyciu co najmniej jednej spośród technik i podejść wymienionych w załączniku I, które może – dla danego zestawu celów określonych przez człowieka – generować wyniki, takie jak treści, przewidywania, zalecenia lub decyzje wpływające na środowiska, z którymi wchodzi w interakcję.

5. system nadzoru i egzekwowania przepisów na poziomie unijnym i krajowym;

• na szczeblu unijnym – powołana zostanie Europejska Rada ds. Sztucznej Inteligencji, (w skład której będą wchodzić przedstawiciele państw członkowskich i Komisji), która będzie miała za zadanie m.in.: wydawanie opinii, zaleceń, pisemnych uwag – dotyczących rozporządzenia;

na szczeblu krajowym – państwo członkowskie będzie musiało powołać organ nadzorczy, który pełni funkcje zarówno organu notyfikującego jak i organu nadzoru rynku. Zadaniem takiego organu będzie m.in. udzielanie wytycznych i porad dotyczących wdrażania niniejszego rozporządzenia.

6. sankcje za naruszenie przepisów

Ich wysokość w pewnych przypadkach może wynosić nawet do 6% obrotu rocznego przedsiębiorstwa. Co ciekawe, kary administracyjne mają być dostosowane do rentowności przedsiębiorstw typu start–up oraz uwzględniać ich interesy.

Projekt Rozporządzenia nie zawiera zasad dotyczących praw autorskich czy odpowiedzialności cywilnej. Ponadto, rozporządzenie nie będzie miało zastosowania do systemów sztucznej inteligencji opracowanych lub wykorzystywanych wyłącznie do celów wojskowych.

Z pewnością inicjatywę UE w zakresie uregulowania zasad tworzenia i korzystania z AI należy przyjąć z dużą aprobatą. Pomimo nowości i złożoności zagadnienia, a także szybkich zmian, które zachodzą w samej technologii, UE rozpoznała konieczność sprecyzowania ram prawnych, które pozwolą z jednej strony na rozwój technologii, a z drugiej na minimalizowanie ryzyk z nią związanych.

Pełny tekst projektu rozporządzenia znajduje się na stronie: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A52021PC0206