Odpowiedzialność za popełnienie czynu zabronionego w prawie karnym ponosi sprawca czynu. Ustawodawca wprowadza jednak niekiedy odstępstwa od tej zasady, konstytuując tzw. klauzule odpowiedzialności zastępczej. Z jedną z takich sytuacji mamy do czynienia w przypadku czynów zawartych w części karnej Ustawy  z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej („pwp”). Zgodnie z art. 309 ustawy odpowiedzialność za przestępstwa i wykroczenia wskazane w tej części, tj. m.in. za przywłaszczenie autorstwa projektu wynalazczego, uzyskanie patentu,  prawa ochronnego lub z rejestracji na cudzy przedmiot, czy też wprowadzenie do obrotu towarów z podrobionym znakiem towarowym, ponosi osoba prowadząca lub kierująca jednostką, chyba, że z podziału kompetencji wynika odpowiedzialności innej osoby.  Wskazana odpowiedzialność dotyczy również czynów związanych z tzw. pozorowaniem ochrony. Chodzi tu o sytuacje, w której pomimo braku posiadania ochrony znaku towarowego przedsiębiorca posługuje się oznaczeniem ®, czy też wskazuje lub sugeruje, że dane przedmioty chronione są patentem.  Ratio legis wskazanej regulacji jest oczywiste. Do popełnienia wskazanych czynów zabronionych dochodzi często w przedsiębiorstwach, w których trudno jest zidentyfikować jednoznacznie osobę odpowiedzialną, szczególnie jeśli dane przedsiębiorstwo ma rozbudowaną strukturę. Brak wskazanej klauzuli powodowałby, że w wielu przypadkach odpowiedzialność za popełnienie czynu byłaby iluzoryczna, a postępowania byłyby umarzane z uwagi na niewykrycie sprawcy. Dlatego też ustawodawca ustanowił fikcję odpowiedzialności kierownika jednostki – najczęściej prezesa zarządu spółki. Osoba ta, jak wskazano, może zwolnić się z odpowiedzialności, o ile wykazane zostanie, że w danej jednostce organizacyjnej, odpowiedzialność ponosi inna osoba, gdyż wynika to z przyjętego podziału kompetencji lub zakresu obowiązków.

Problem pojawia się niestety w sferze stosowania prawa. Sądy niekiedy wolą skorzystać ze wskazanej klauzuli wprost skazując osoby kierujące jednostką, niż przeprowadzać postępowanie dowodowe i ustalać, kto ponosi odpowiedzialność za popełnienie czynu. W jednej z tego rodzaju spraw Sąd Rejonowy w Kartuzach (sygn. akt II W 346/16), a następnie Sąd Okręgowy w Gdańsku (sygn. akt. XIII Ka 61/17/W), skazały obwinionego za popełnienie czynu zabronionego z art. 307 pwp polegającego na wprowadzającym w błąd oznaczeniu towarów informacją, iż korzystają z ochrony patentowej. Do wskazanego wykroczenia dojść miało w prowadzonej przez skazanego spółce, której ten pozostawał prezesem zarządu. Sądy obu instancji zignorowały okoliczności związane z podziałem kompetencji w spółce, które zgodnie z przytoczonym przepisem art. 309 pwp stanowią okoliczności ekskulupujące dla kierownika jednostki (szerzej na ten temat: wyrok SN  – V KK 361/06). Niestety w wielu tego rodzaju spraw, skazanemu nie przysługuje kasacja do Sądu Najwyższego. Jeżeli więc, czuje się pokrzywdzony wyrokiem sądu, pozostaje mu interwencja u Rzecznika Praw Obywatelskich lub Prokukratora Generalnego, który kasację taką złożyć może w każdej sprawie.